Home » 2016 » mei

Maandelijkse archieven: mei 2016

Sint Nicolaas

PERMAFROST

Tom Zwitser

21 mei 2016

“Permafrost” betekent bevroren ondergrond of een soort ijstijd, en is in onderhavig geval bedoeld als beeld van de “koude oorlog”. Die begon niet pas in 1947, zoals men vaak aanneemt, maar al direct na de Grote of Eerste Wereldoorlog van 1914-1918. Permafrost impliceert “geopolitiek”, de uitbreidingsdrift in moderne vorm van met name het Britse Imperium. Zo ongeveer luidt de diagnose van Tom Zwitser, filosoof en vormgever, die over het onderwerp een trilogie voorbereidt.

Sinds de val van de Berlijnse Muur in 1989 dacht men het einde van de toenmalige koude oorlog te beleven, maar in de decennia erop volgend liet Europa, of liever de EU, zich op sleeptouw nemen door de mondiale ambities van Washington. Doordat de EU, mede aangezwengeld door de Amerikanen, uitbreiding zocht naar het oosten, naar de Oekraïne, Irak, Syrië, kwam er een confrontatie met Rusland, en ook die is welbewust uitgelokt door de geopolitieke doelstellingen van het Westen. Daarmee is de koude oorlog terug van even weggeweest. Eigenlijk zijn, zegt Tom Zwitser, Oost en West sinds 2014 verder van elkaar verwijderd dan ooit tevoren.

Het Noord Atlantisch verband krijgt dagelijks zijn zelfbeeld ingewreven door de media, die een superioriteitsgevoel propageren ten aanzien van de zogenaamde achtergebleven regionen van de mensheid. De gemanipuleerde massamensen wanen zich in een bevoorrecht leefklimaat. Tot in de negentiende eeuw bewoonde men een landschap, op een concrete plaats en omgeven door een duidelijke horizon. Tegenwoordig denkt men niet meer vanuit de plek maar vanuit de grens. Zo dwingt de nieuwe werkelijkheid tot denken in politieke termen.

De strategie van Londen was er tijdens de Eerste Wereldoorlog op gericht om de oude rijken – het Duitse, Oostenrijk-Hongaarse en Tsaristische rijk – tegen elkaar op te zetten en vervolgens als buit te verdelen. Engeland deelde samen met Parijs het Midden Oosten op in een aantal kunstmatige staten zonder rekening te houden met religies, stamverbanden en andere plaatselijke tradities. De Arabieren werd voor hun aandeel in de oorlog tegen Constantinopel een kalifaat in het vooruitzicht gesteld, de Armeniërs een Groot Armenië, de Koerden een Koerdistan, de Grieken een deel van Turkije en de Italianen zouden Anatolië krijgen. Deze beloften mondde uit in verschrikkelijke slachtingen, gemotiveerd door grotesk nationalisme bij alle partijen, met dat doel aangewakkerd door de Frans-Engelse geopolitiek. Het Midden Oosten werd vanaf 1917 geplaagd door conflicten, tussen gewapende vrede en koude oorlog die tot op heden voortduren. In plaats van de oude rijken kwamen staten met kleinschalig nationalisme, alsmede de sovjets.

Die geopolitieke belangen worden in onze tijd vertegenwoordigd door Amerika en haar NAVO partners. De westerse maatschappijen in het tijdperk van Permafrost ontberen een tastbaar middelpunt en een omtrek. Hun inwoners bestaan als het ware aan de rand van zichzelf, als inwendig verdeelde en ontwortelde wezens. De energie onder de diep bevroren grond vindt geen uitweg naar boven. Permafrost bevriest de cultuur, het sociale leven en de ziel.

De “Wereld van gisteren”, zoals Stefan Zweig de wereld van voor 1914 typeerde, verschilt van de wereld van vandaag, waarin we sinds die tijd leven. Dat jaar is een definitieve breuk. In de wereld van vandaag leeft men geïsoleerd van elkaar, koel, als eenlingen die alleen nog de ruimte delen. Niets anders bindt ze, ieder sociaal gevoel is bij gemis van de natuurlijk menselijke warmte afwezig.

Geopolitiek zet volkeren tegen elkaar op onder het mom van een messianistische missie die de planeet pretendeert te verlossen van achterlijke gewoonten en die uit is op het beheersen van mensen, volkeren en landen overal ter wereld.

Permafrost omvat geopolitiek als een Koude Oorlog die naar twee richtingen tegelijkertijd gevoerd wordt: naar binnen en naar buiten.

de voorzitter