Home » 2018 » november

Maandelijkse archieven: november 2018

Sint Nicolaas

IDENTITEITSPOLITIEK, 17 november 2018

Er komt niets terecht van het volk als het zich niet laat binden aan een grote opdracht waartoe God het oproept, aldus de Spaanse filosoof Miguel de Unamuno.

Zo zou de conclusie hebben kunnen luiden van Michiel Hemminga in wat hij in zijn vertoog bij aanvang bestempelde als “het perfide euvel van de identiteitspolitiek”, en dat heeft geleid tot wat hij betreurt als “de ontbinding van het algemeen belang”. Dat algemeen belang herleidt Unamuno tot God. Michiel Hemminga spreekt van de noodzaak van “een groot idee”, dat hij historisch herleidt tot Thomas van Aquino. We noemen dat het christendom.

De werkelijkheid van nu laat een staat van anarchie zien waarin fracties van diverse pluimage binnen de grenzen van een taalgebied streven naar erkenning van hun “eigen identiteit”. Dat kan een religieuze zijn, islamitisch gekoppeld aan Turks en Marokkaans; een seksuele, homo, lesbisch, transgender etc.; ras gebonden, vooral zwart.

Om met dat laatste te beginnen, verwijst Hemminga naar de discussie over Zwarte Piet tegen de achtergrond van het slavernijverleden. Demonstraties tegen de traditionele knechten van Sinterklaas nemen ieder jaar grimmiger vormen aan. Zo is er een zichzelf “Majority Collective” noemende actiegroep die het opneemt voor minderheden en aandringt op een landelijk verbod op Sinterklaas intochten Daarnaast propageert die “Meerderheid” lawaaierige verstoringen van de jaarlijkse 4 mei herdenking. Het verleden dat de Nederlanders ooit bond, staat op de helling. Standbeelden en straatnamen moeten verdwijnen omdat ze als pijnlijk worden ervaren door bepaalde groepen die zich niet herkennen in wat nog niet zo lang geleden doorging voor vaderlandse geschiedenis.

Sprekers uit het buitenland die Nederlandse universiteiten aandoen om de van generatie op generatie overgeleverde gewoonten weer onder de aandacht te brengen, stuiten op openlijk verzet en boegeroep van studenten. Minderheden poseren als slachtoffers en eisen van de overheid wettelijke erkenning van hun zus of zo zijn, terwijl ze het medialandschap doorkruisen om aandacht en begrip te vragen voor hun bijzondere status. Het gaat ze dan om rechten. Van plichten rept men niet. De trend loopt parallel met een radicale individualisering. Het gevolg is dat iedere binding van de bewoners binnen een bepaald taalgebied steeds verder te zoeken is. Kunnen we nog samenleven? De filosoof Sartre omschreef de hel als “de ander”. Het is de oorlog van iedereen tegen iedereen.

Hemminga ziet in de identiteitspolitiek een nieuw masker van de marxisme vanwege de klassenstrijd. Voorts merkt hij op dat die politiek de aandacht afleidt van grote problemen waar we allemaal mee te maken hebben.

Wat houdt ons nog bijeen? Met nadruk op “nog”. De historicus Francis Fukuyama (bekend om titels als The End of History en The Last Man) typeert het einde waarin wij in leven en dat is gevormd door de liberale democratie als de tijd van de welvaartszombies. Die karikatuur vloeit voort uit de identiteitspolitiek.

Maar dat “nog”? De stap van de christelijke Middeleeuwen van Thomas van Aquino naar onze tijd is heel groot. Hoe lag het in de tussentijd? Hemminga wijst op het voorbeeld van de Donaumonarchie die na de Eerste Wereldoorlog haar slotakkoord beleefde, maar nog niet zolang geleden verschillende volkeren met eigen talen en verschillende godsdiensten overkoepelde onder de katholieke Kroon van Habsburg. En Holland kende in de 16e en 17e eeuw een veelheid van sekten binnen een beperkte ruimte. In dat laatste geval kan men zich afvragen wat ze bond.

Maar we blijven zitten met dat “nog”? Wat houdt de huidige multiculturele soep gebonden? De markt? De diensten van de overheid? En wat te zeggen van de heersende postmoderne opvatting dat waarheid een zaak is van ieder afzonderlijk, en dat zelfs de werkelijkheid afhangt van de beschouwer?

We desintegreren in razend snel tempo, luidt de conclusie. Het algemeen belang wordt niet langer gedragen. Ook niet door populisten aan de rechterkant van het politieke spectrum, die zich nu hebben verschanst in de fractie van boze blanke heteroseksuele mannen.
De oplossing die Hemminga aandraagt is van ethisch gehalte. We moeten leren om welwillend te zijn jegens onze medemensen. In hoeverre die vermaning de ontbinding nog tegenhoudt, of zelfs vertraagt, is de vraag. Want zoals Unamuno al honderd jaar geleden zei: een volk zonder God heeft geen toekomst.

de voorzitter

P.S. Michiel Hemminga is lid van het bestuur van de Sint Nicolaas Academie, filosoof, kenner van het oud Noors en het Fries en werkt momenteel voor CitizenGo, een organisatie die wereldwijd via petities de rechten en vrijheid van het individu, het gezin als nucleus van de samenleving en de traditionele waarden onder de aandacht van overheden brengt als ze worden geschonden.