Home » 2014 » november

Maandelijkse archieven: november 2014

Sint Nicolaas

LEVEN TOT HET EINDE

OLYMPUS DIGITAL CAMERA

zaterdag 15 november 2014

Dr. R. Seldenrijk was tot voor kort directeur van de Nederlandse Patiënten Vereniging (NPV), doceerde ethiek m.b.t. medische onderwerpen en houdt zich bezig met zorg voor mensen met een beperkte handicap. Hij studeerde aan de universiteit van Utrecht en is verbonden aan een gereformeerde gemeente te Zeist. In 1999 verscheen van zijn hand het boek “Man en vrouw in de traditie der eeuwen”, een pleidooi voor soberheid. Hoog in zijn vaandel draagt hij de waardigheid van het mensenleven in overeenstemming met Gods Woord.

“Leven tot het einde” propageert het natuurlijk verloop van het stervensproces tegen de achtergrond van onze tijd waarin zelfdoding of zelf gekozen dood schering en inslag is. Ziekenzorg heeft oude christelijke of Bijbelse papieren. Als gevolg van de gebrokenheid door de zonde is ons leven onderworpen aan verval en dood. Geneesheren zijn door God gewild om in dat proces soelaas te brengen. De instelling van het hospitaal is door het christendom tot ontwikkeling gekomen. Natuurwetenschappelijke verpleging kennen we pas sinds de negentiende eeuw, gepaard met het optreden van specialisten op allerlei deelgebieden.

De Palliatieve Zorg gaat terug tot laat negentiende eeuw met de Ierse “Sisters of Charity”, die de instelling van de “hospice” introduceerden, een plek met een huiselijke sfeer waarin ongeneeslijk zieken beschouwd worden als nog levende medemensen op weg naar het einde. Het palliatieve karakter dateert van 1967, genoemd naar de term “pallium caritatis” ofwel “mantel der liefde”, mantelzorg op christelijke basis, geworteld in de evangelische werken van barmhartigheid.

De palliatieve zorg die in een hospice geboden wordt gaat uit van de doodsaanvaarding en kijkt naar wat mensen die op sterven liggen nog aankunnen. Voorop staat het lijden verzachten binnen natuurlijke grenzen, terwijl elders in de maatschappij de druk om kunstmatig het einde te bespoedigen steeds groter wordt, en het aantal gevallen van zogeheten euthanasie toeneemt (tot 5000 in 2013). De patiënt in het hospitium moet zoveel mogelijk zichzelf kunnen blijven, en dat vooronderstelt de medewerking van artsen en familieleden. Aandacht geven, goed luisteren en juist reageren op de behoeften van de stervende zijn van cruciaal belang.

Bij paliatieve zorg hoort de “sedatie”, ofwel het lenigen van de pijn, maar niet noodzakelijk het doven van het bewustzijn. Men moet uitzoeken wat de patiënt nog kan verdragen, mede in overleg met de familie. Hoeveel vocht en voedsel kan of wil hij nog tot zich nemen is iets anders dan hem ongevraagd vocht en voedsel onthouden om het stervensproces te versnellen. Anderzijds moet men dat proces ook niet onnodig rekken. Waar het om gaat, is dat men de wensen van de doodzieke hieromtrent in acht neemt. “Versterven” is wat we ondergaan, niet wat ons door anderen opgedrongen wordt.

Het bijna-thuis gevoel van het verblijf in een hospice is bevorderlijk voor het natuurlijk stervensproces. Er zijn geen vaste tijden voor opstaan en eten, en voor bezoekuren. De patiënt bepaalt wat er gebeurt. En zo zijn er in de hospices vele beroepsgroepen werkzaam, met inbegrip van pastores en geestelijke raadslieden. Wachten op God is het doel.

Leven is lijden, en het lijden begint al bij onze geboorte wanneer wij schreiend de baarmoeder verlaten. Geboren worden leidt tot opgroeien, volwassen worden, verouderen, aftakelen en sterven. Zo gaat het in de natuur.

de voorzitter

P.S. Mevrouw Corry van Tol, professioneel stervensbegeleidster die aanvankelijk de lezing voor de 15e november zou geven, moest zich wegens ziekte afmelden.