Ik heb met genoegen de uitnodiging aangenomen om hier iets te komen vertellen over mijn bevindingen als katholiek advocaat gedurende een practijk van 43 jaren.

Opmerking vóóraf.

Wat ik hier ga zeggen, heeft niet de bedoeling om U iets nieuws te brengen. Wie als practiserend Katholiek getrouwd is, die weet alles al over het huwelijk. Maar het is mijn bedoeling om alles, wat het Katholiek huwelijk betreft, onder woorden te brengen.

Misschien is dit nuttig voor die ouders, die hun kinderen positief willen beïnvloeden en iets ven de quintessens van ons geloof bijbrengen, nu dit niet meer op school gebeurt.

Misschien zijn er hier zelfs ouders met volwassen kinderen, die de leeftijd hebben om binnen afzienbare tijd aan het stichten van een eigen gezin toe zijn. Ik hoop, dat ze dit dan doen als oprechte christenen en ook waarde zullen hechten aan de rijkdom, die in de woorden van het Evangelie verscholen liggen.

Dan volgt hier mijn voordracht.

Mijn onderwerp vanmorgen is dus het huwelijk. Ik vind het nodig om hierover iets te zeggen, want zoals het nu gaat, kan het niet langer. Het lijkt wel, alsof men helemaal niet meer begrijpt, wat het huwelijk is en nauwelijks meer, wat een katholiek huwelijk is. Maar dit echte Katholieke huwelijk is vandaag mijn onderwerp. Dit is nodig, omdat de Kerk kennelijk met de invulling en voorlichting hierover nogal verlegen is.

Tegenwoordig zijn echtscheidingen zó gewoon geworden, dat ze ook onder katholieken geen uitzondering meer zijn. Heel dikwijls neemt men niet eens meer de moeite om te trouwen, men trekt gewoon bij elkaar in. Er is een tijd geweest dat men toen sprak van “samen hokken” en het was een grote schande om ongehuwd samen te wonen.

Ik kan mij herinneren, dat wij eens met mijn vader langs een bepaald huis reden en dat mijn vader toen zei: daar wonen heel slechte mensen, daar waren twee echtparen en die hebben van vrouw gewisseld en die zijn daar gewoon mee door gegaan.

Maar het is niet goed te praten, deze quasi moderne ontwikkelingen zijn absoluut tragisch en zelfs verderfelijk, vooral voor de kinderen. En wie als christen tot een echtscheiding komt, die gaat daarna ook niet meer naar de Kerk en die is zo goed als zeker voorgoed het pad ingeslagen dat leidt naar onkerkelijkheid, ongelovigheid, agnosticisme en dikwijls zelfs atheïsme.

Tijdens mijn actieve jaren als advocaat werd ik al vanaf het begin geïntrigeerd door het fenomeen “het huwelijk”. Het staat vast, dat de wetenschap in gebreke blijft een goed antwoord te geven op de vraag “waarom zijn er huwelijken, die zo snel mislukken, soms al heel snel binnen een paar jaar tijd, terwijl er ook genoeg huwelijken zijn die een leven lang duren, tot zelfs 60 of 70 jaar lang”.

Zou iemand daar een goed antwoord op zou kunnen geven, dan zou hij daarmee de mensheid een grote dienst kunnen bewijzen. Ikzelf heb vanaf het begin geprobeerd om hier een goed inzicht in te krijgen en ik meen, dat ik er in geslaagd ben. Ik was in de unieke gelegenheid om veldwerk te doen, omdat ik regelmatig als advocaat werd toegevoegd aan cliënten in scheidingszaken.

Waarom gaan mensen trouwen? Er zijn allerlei motieven om een huwelijk aan te gaan. Financiële overwegingen, om het uitsterven van de familie te voorkomen, om kinderen een legale status te geven, om de familie-eer te redden, om er financieel op vooruit te gaan. Een heel belangrijkste reden is vanwege een sterke wederzijdse fysieke en/of geestelijke aantrekkingskracht (verliefdheid). Maar gelukkig is de allerbelangrijkste toch wel echte liefde. Maar de grote vraag is “wat is liefde”? En daarna komt de vraag: “hoe lang duurt die liefde” ?

Welnu, op deze vragen is het de Kerk, die daar een antwoord op weet te geven. Het is vanuit het Evangelie, dat de woorden en daden van Christus bevat, dat wij de Liefde kunnen begrijpen. Als ooit van Liefde sprake is, dan toch zeker door het leven en werken van onze Heer.

Het is Jezus Christus geweest, die ons met zijn Openbaring de ogen heeft geopend en ons de nodige kennis en inzicht heeft verschaft om tot zuiver begrip van de mens te komen, in het bijzonder de relatie tussen mensen. Welnu, de meest ultieme relatie is toch wel de liefdes-relatie tussen twee echtgenoten !

Ik denk dat de meeste huwelijken wel in liefde zijn begonnen, dat de echtgenoten werkelijk van elkaar hielden. Maar het is meestal de eigenliefde, die een bedreiging voor het geluk vormt.

Wie de leer van Christus als zijn leidraad in het leven aanneemt, die leert van Hem juist onzelfzuchtigheid. Deze vormt de werkelijke kern en de diepste grond van echte of ware liefde. Onze Kerk erkent dat en heeft het huwelijk daarom niet voor niets de hoge status gegeven van “sacrament”.

Hier komen we aan wat ik de kern van de Goddelijke Openbaring pleeg te noemen. Ik vat die kern graag samen met de uitdrukking “de Goddelijke paradox”. Wat die zegt vat ik samen met eenvoudige woorden: wie zijn geluk zoekt zal het niet vinden, maar wie het zoeken en vinden van zijn geluk overlaat aan de Voorzienigheid, die zal echt gelukkig en rijk gezegend worden.

Want zo wie zijn leven zal willen behouden, die zal hetzelve verliezen; maar zo wie zijn leven verliezen zal, om Mijnentwil, die zal hetzelve vinden (Matth.16: 25).

Ook zei Jezus :

Zo kan niemand van U mijn leerling zijn als hij zich niet losmaakt van al wat hij bezit (Lucas 14:32).De paradox is dus, dat je niet moet zoeken om je eigen geluk te bewerken, maar dit aan de Vader moet overlaten. Ook het volgende uit de bergrede dient te worden overwogen:

Daarom zeg Ik u: Zijt niet bezorgd voor uw leven, wat gij eten, en wat gij drinken zult; noch voor uw lichaam, waarmede gij u kleden zult;

Ziet de vogelen des hemels, zij zaaien niet, zij maaien niet, zij verzamelen niet in schuren; uw hemelse Vader voedt ze; gaat gij dezelve niet veel te boven?

En wat zijt gij bezorgd voor de kleding? Ziet de leliën des velds, hoe zij wassen; zij arbeiden niet, en spinnen niet; En Ik zeg u, dat ook Salomo, in al zijn heerlijkheid, niet is gekleed geweest, zoals een van deze. Indien nu God het gras des velds, dat heden is, en morgen in den oven geworpen wordt, alzo bekleedt, zal Hij u niet veel meer kleden, gij kleingelovigen?

Daarom zijt niet bezorgd, al zeggende: Wat zullen wij eten, of wat zullen wij drinken, of waarmede zullen wij ons kleden? Want al deze dingen zoeken de heidenen; want uw hemelse Vader weet, dat gij al deze dingen nodig hebt. Maar zoekt eerst het Koninkrijk Gods en Zijn gerechtigheid en al deze dingen zullen u toegeworpen worden (Matth 6: 24 – 28).

En dit was geen fabeltje, dit was niet ludiek maar werd heel letterlijk bedoeld en in alle ernst gezegd! Wie deze uitspraken serieus aanhoort, die komt echt voor een dilemma te staan.

Deze uitdaging om niet langer op je eigen geluk uit te zijn, is een zware beslissing. Diegene, die hiermee wordt geconfronteerd, die lijkt voor een donkere afgrond te staan. Niemand kan er de consequenties van overzien, als je deze uitdaging aanneemt. Het lijkt een sprong in het duister. Maar wie op het woord van Jezus vertrouwt, waar hij heeft gezegd:

Mijn juk is zacht en mijn last is licht (Matteüs 11:28-30)

die zal zien, dat je niet bang hoeft te zijn hem te volgen. Het citaat is wel in een ander verband gezegd, maar algemeen toepasselijk op alles, wat hij ons voorhoudt.

Het is de tragiek van het hele Christendom, dat men deze woorden van Christus nooit heeft begrepen, laat staan heeft aangenomen. Men heeft, zover ik mij herinner, daar altijd lacherig over gedaan. Maar dit werd door Christus in diepe ernst gezegd!

Als iemand in het huwelijk dit totale altruïsme, deze onthechting, laat gelden, dan zal dit echte onzelfzuchtigheid zijn, die niet gericht is om langs een omweg iets voor je eigen geluk te bekokstoven, maar een werkelijk en bewust afzien van je eigen geluk na te streven. Maar wie het overlaat aan de Voorzienigheid, die zorgt dat je werkelijk niets te kort komt.

Als iemand, die gaat trouwen glunderend zegt “wat zullen wij gelukkig zijn”, dan heb ik het bange vermoeden dat bedoeld wordt “wat zal ik gelukkig zijn” en dat bewijst dan weer, dat betrokkene er niets van begrepen heeft.

Onzelfzuchtigheid betekent “wel alles accepteren en waarderen wat naar jou toekomt en wat je wordt aangeboden”. Het goede, dat jou wordt toegemeten, dat mag je van harte aanvaarden en ervan genieten.

Maar je moet niet diep in je hart ontevreden zijn, als je niet de grootste biefstuk krijgt, om maar een voorbeeld te noemen. Ik noem dit om het duidelijk te maken, “radicale onzelfzuchtigheid”. Precies, zoals Jezus dat duidelijk maakte. Je bent pas blij en tevree als de ander blij en gelukkig is.

Wat je voor het laten terugtreden van “het ik” terugkrijgt, is met geen pen te beschrijven. Wat ontstaat is een diepe vriendschap tussen de geliefden en een totaal-vertrouwen. Ze worden echte “buddy’s”, die door dik en dun gaan voor elkaar en daar komt niemand tussen, ook niet de stoeipoes-secretaresses in het bedrijf of op het kantoor.

Dat is het gevolg van het aanvaarden van wat Jezus Christus voorstond: wie zó leeft, is al in het Rijk Gods aangekomen. Maar let wel, je moet je leven alsof er geen Voorzienigheid is, maar wel danken voor de hulp als je het er weer eens “goed van hebt afgebracht”.

Het zal dan de echtgenoten ook helemaal niet moeilijk vallen om een warm contact met andere gelovigen te houden in het wekelijkse bezoek aan de Kerk, integendeel het is een verademing om regelmatig met gelijkgezinden om te kunnen gaan en om de goeie zaak (de Kerk) te steunen.

Ik heb in mijn practijk geconstateerd, dat iedere scheiding van wat als een goed huwelijk van gelovige mensen begon, langzamerhand vastliep als ze ook wat het Kerkbezoek betreft de kantjes er af gingen lopen en tenslotte helemaal niet meer naar de Kerk gingen.

Als de twee echtgenoten niet kunnen loslaten en het gevoel niet kunnen onderdrukken, dat zij “tekort komen”, als zij niet kunnen toegeven, als zij hun eigenbelang niet de baas zijn, dan komt het op den duur tot ruzie maken en tenslotte kunnen ze elkaar (met hun eigenaardigheden) niet meer uitstaan.

Maar een goed huwelijk is gebaseerd op de inzichten, die wij hebben gekregen in de leer van Jezus Christus, die hij expliciet heeft voor-geleefd, tot en met de kruisdood toe:

Dit is Mijn gebod, dat gij elkander liefhebt, gelijkerwijs Ik u liefgehad heb. Niemand heeft meerder liefde dan deze, dat iemand zijn leven geeft voor zijn vrienden (Joh. 15: 10-13).

Voorzichtigheid geboden

Op meerdere plaatsen heeft Jezus ons gewaarschuwd. In Mattheüs 26:41 lezen wij de woorden van Jezus zelf, waar hij zegt “Wees toch op je hoede en bid. Anders zal de verleiding je te sterk worden. De geest is gewillig, maar het lichaam is zwak”. Ook de apostel HC Paulus zegt in 1 Kor. 10:12-22 “wie staat, zie toe dat hij niet valle”.

Wie sober, onthecht en onzelfzuchtig is, die blijft toch altijd het gevaar lopen dat door een kleine menselijke fout een barst komt in zijn/haar goeie voornemens. Maar wie echt begrepen heeft, waarom het gaat, die zal slimme aanvallen op zijn hoge positie gelukkig best wel gauw in de gaten hebben.

De Voorzienigheid

Gelukkig staan de echtgenoten er niet alleen voor. Wij hebben een machtige helper in de vorm van de Voorzienigheid, want Christus heeft ons niet alleen fundamentele kennis gebracht, hij is ook bij ons gebleven en staat ons dagelijks bij door zijn Geest, die wij graag de Goddelijke Voorzienigheid noemen. Hij geleidt ons door ons hele leven en staat ons bij in moeilijke tijden. Populair spreken wij van onze “Engelbewaarder, maar in werkelijkheid is het de Voorzienigheid zelf, die over ons waakt.

Maar hierin zit het probleem: zijn Geest is voor ons niet waar te nemen doordat deze niet zichtbaar is. Zijn hulp & bijstand zijn dikwijls ook moeilijk waarneembaar. Daarom wordt er zo weinig geloof gehecht aan zijn beloften. Maar de “wonderen”, die iemand persoonlijk beleeft, vormen een krachtig bewijs voor wat wij “de Goddelijke Voorzienigheid” noemen.

Ik heb zojuist een boek geschreven, waarin ik 35 wonderen beschrijf, die ik persoonlijk heb mogen meemaken en ondervinden. Ik heb het boek genoemd “Wonderen leveren het bewijs”. Ik hoop hiermee aan te tonen, dat de Voorzienigheid niet een abstract gegeven is, een stuk theorie of noem het maar een stuk theologie, maar dat God in zijn Voorzienigheid zich met iedere individuele gelovige actief bemoeit. De wonderen leveren bewijs van de werkelijkheid en de activiteit van de Goddelijke Voorzienigheid.

De door mij beschreven wonderen vonden plaats op allerlei terrein. Zowel hulp bij onze beroepskeuze als hulp toen wij verdwaald waren op het platteland in Frankrijk. Of hulp bij de gunstige verkoop van ons huis. Ook mijn redding tijdens de oorlog dank ik aan de Voorzienigheid.

Maar God kent hierbij wél één beperking, Hij laat iedere mens vrij. Als die dan niets van Hem wil weten, dan zal ook God hem/haar vrij moeten laten. Dan Zal de Voorzienigheid ook niet kunnen ingrijpen.

Dit wil natuurlijk niet zeggen, dat alles en iedere stap in je leven door de Voorzienigheid worden geregisseerd, pech en voordeeltjes zullen gewoon blijven voorkomen, maar altijd in je leven en vooral op cruciale momenten mag je rekenen op hulp van de Voorzienigheid. Zo hebben wij met de hulp van de Voorzienigheid een fatale kettingbotsing op de autoweg kunnen overleven zonder één schrammetje, terwijl onze auto total loss was.

Onzelfzuchtigheid in het huwelijk.

Deze is de grondslag en de kern van het huwelijk, maar eigenlijk van alle sacramenten. Ook het celibaat. Daarom is volgens mij het celibaat een wezenlijk onderdeel van de priesterwijding. De pas gewijde meestal jonge priester wijdt zich tot de Kerk met afwijzing van zijn natuurlijke verlangen tot het stichten van een gezin. Dit is een geweldig offer, dat ook geweldig beloond wordt. De afstand tussen het Priesterschap en het huwelijk is overigens niet groot, zij zijn eigenlijk verwant.

Ik sprak al eerder van edelmoedigheid en onzelfzuchtigheid in het huwelijk. Wat moeten wij ons daarbij voorstellen? Ik noemde hierboven al enkele situaties. Ik wil hier graag heel concreet zijn. Een van de belangrijkste elementen is het rekening houden met de concrete toestand van de ander. Als je de ander kunt helpen, doe dat dan en zonder mopperen, al komt dat slecht uit. Ook al ben je net bezig een film op tv te bekijken, als je vrouw vraagt haar te komen helpen met een of andere zware huishoudelijke klus dan laat je alles liggen om haar onmiddellijk te helpen.

Je klaagt nooit over wat dan ook, maar pakt direct aan zonder rekenwerk, of de taken zogenaamd eerlijk verdeeld zijn. In de liefde zijn “eerlijkheid en rechtvaardigheid” gewoon taboe. Als het gaat om het omdoen van een schone luier, dan pak je de klus aan en je vraagt niet of je “aan de beurt” bent. Als hij of zij zich op enig moment te moe of niet gedisponeerd voelt voor intimiteit, dan heeft de ander daar alle begrip voor.

Hoe ga je te werk ? Net als admiraal Spoor, toen hij moedig de Jappen tegemoet voer in 1942 en daarbij tot zijn mannen zei “ik val aan, volg mij”. Aanpakken dus en niet wachten tot je gevraagd wordt.

Dankbaarheid

Zolang je leeft blijf je dankbaar jegens je man/vrouw die jou heeft toegelaten in zijn/haar leven en dat mag je dan ook dikwijls die ander laten weten, door de ander leuke aardige dingen te zeggen en ook door voor die ander klaar te staan. Maar je moet nooit op die dankbaarheid van de ander uit zijn en nog minder op de dankbaarheid van de ander te rekenen of te wachten. Door die ander gelukkig te maken, zal die ander dat geluk ook werkelijk gaan uitstralen: gelukkige mensen zijn ook mooie mensen door een positieve uitstraling !

Beide geliefden doen ook alles samen, zoveel zij kunnen en hebben voor elkaar geen geheimen. Je kunt gewoon niet ergens van genieten als je hartsvriend(in) daar niet óók van kan genieten. Maar het is belangrijk, dat beiden elkaar dit laten weten door woord en gebaar ! Een compliment aan de ander doet wonderen, of het nu over het eten koken of over wat anders, het elkaar bevestigen is zó belangrijk !!!

Op zondag naar de Kerk.

In het gelukkige huwelijk zijn beiden zich bewust, dat O.L.H. met zijn Voorzienigheid altijd op de achtergrond aanwezig is. Moeder Teresa zei eens heel snedig “people that pray together stay together”. Bij ons thuis zei mijn vader altijd, als wij naar het ontbijt kwamen “heb je O.L.Heer al bedankt voor een goeie nachtrust?”.

Ook moet je de kinderen al vanaf heel jong het bidden aanleren, ook kleine zogenaamde “schietgebedjes”, waarvan tegenwoordig niemand het bestaan meer kent, je hoort er tenminste nooit meer over.

Over de ware onontbindbaarheid

Onze Kerk leert, dat het huwelijk onontbindbaar is en onverbrekelijk. Dat is natuurlijk terecht, het is een geloofswaarheid. Maar liever zie ik die onontbindbaarheid als een gunst van de Voorzienigheid, als een beloning die jou toevalt, als je in de Geest van Jezus Christus samen je leven deelt. Als je iedere dag beleeft als intieme vrienden, dan wil je niet van elkaar af. Dat is echte onverbrekelijkheid. Jullie zijn dan werkelijk “onafscheidelijk” verbonden en doen & genieten zoveel mogelijk alles samen. Dat is leven in het Rijk Gods, de Hemel op aarde. Je kunt mensen wel verbieden om te scheiden, maar zonder hulp van boven is dat een onuitvoerbare opdracht.

Het is niet onmogelijk, dat ongelovige mensen bij elkaar blijven, maar dat is dan in de regel uit armoede, angst om alleen te zijn etc. Maar een gelukkig huwelijk is dat niet. De twee zullen of doorlopend ruzie maken of in dodelijk zwijgen vervallen. Naturam expellas furca tamen usque recurret zeiden de Romeinen.

Tenslotte.

Het echte, ware gelukkige huwelijk is pas door de leer van Jezus Christus mogelijk geworden. Door het afzien van overdreven gedachten aan komend geluk, of laten wij zeggen door het voorshands aanvaarden van wat de Voorzienigheid op je pad legt, leg je de grondslag voor het echte, het ware geluk, waarvan je tevoren nooit had kunnen of durven dromen.

Bij de oude Romeinen was het huwelijk een verstandsmatige regeling van financiën, afstamming en machtsverhoudingen. Voor het voldoen aan eigen sexuele behoeften hadden zij slaven en prostituees, ik denk dat fijne erotiek voor hen al een brug te ver was.

Maar het goede huwelijk van echte gelovige christenen en met name eerlijke Katholieken is een gelukkig huwelijk en wordt door de Voorzienigheid wel degelijk beschermd en zal nooit tot echtscheiding leiden. Daar is geen enkel kerkelijk gebod of verbod voor nodig. Integendeel, door het jonge paar dwingend voor te houden “denk er om, jullie kunnen nooit meer van elkaar af” verziek je de sfeer en maak je beiden wantrouwig, onrustig en eigenlijk ongelukkig. Je veroorzaakt hiermee zó al de eerste barst in hun huwelijksgeluk.